Schoolbestuur

Wat doet een schoolbestuur in het katholiek onderwijs ?

In onze pastorale eenheid zijn er meerdere vrije katholieke scholen. Het zijn de basisscholen van Sint-Michiel met een wijkafdeling in de Boomgaardstraat, Sint-Pieter en deze van Sint-Katharina. Daarnaast is er de vrije school  Secundair Onderwijs Spes Nostra. Naast het katholiek onderwijs zijn er ook nog de scholen van de andere netten : de gemeentescholen en deze van het gemeenschapsonderwijs GO! Het gezicht van al deze scholen is vaak de directeur als eerste aanspreekpunt. Hij draagt de verantwoordelijkheid voor het dagelijkse leven en beheer van de school. Maar uiteindelijk is hij ook een werknemer die afhankelijk is van een juridisch eindverantwoordelijke, met name het schoolbestuur (vroeger vaak de inrichtende macht genoemd). Voor de andere netten zijn de gemeente of de Vlaamse gemeenschap inrichter van hun onderwijs. 

Het verschil tussen deze scholen ligt ingebed in een eigen opvoedingsproject. Voor de vrije (bij ons uitsluitend katholieke) scholen is dit project geïnspireerd vanuit het evangelie en de figuur van Christus. In deze tijd willen onze scholen voluit meewerken aan de opbouw van de gemeenschap : leren leren en leren leven. Hierbij treden zij in dialoog met andere godsdiensten en levensopvattingen maar zij doen het vanuit hun voorkeur voor het evangelie. Iedereen die dit wil onderschrijven, is dan ook welkom in deze katholieke scholen. 

Het schoolbestuur – zeg maar, de Raad van Bestuur - draagt verantwoordelijkheid voor de inhoud van het realiseren van het eigen opvoedingsproject. Hierbij wordt het geïnspireerd en ondersteund door de koepel van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, de diensten in de bisdommen en congregaties (zoals bijvoorbeeld de zusters van Liefde van Heule). Bij aanwerving van nieuwe leerkrachten en in het bijzonder van directies wordt gevraagd loyaal en zoveel mogelijk ook geëngageerd mee te werken aan de eigen identiteit van de katholieke school.

Het schoolbestuur draagt ook de juridische en financiële verantwoordelijkheid voor de scholen onder haar bevoegdheid. Hiertoe is zij ook een rechtspersoon als VZW (vereniging zonder winstoogmerk). Vrije scholen krijgen vanuit de overheid subsidies (werkingstoelagen) voor de dagelijkse werking, het personeel wordt betaald door de overheid met weddetoelagen zoals dat heet. Voor bouwwerken en renovaties zijn er bijzondere subsidies door AGION (agentschap infrastructuurwerken onderwijs). Het vrij onderwijs krijgt voor goedgekeurde werken 70 % in het basisonderwijs en 60% in het secundair onderwijs. Wat resteert aan nodige fondsen dient het vrij onderwijs (in tegenstelling tot het gemeenschapsonderwijs) zelf bijeen te krijgen. Voor het gemeentelijk onderwijs betalen alle bewoners van de gemeente mee voor de resterende 30%. Dit maakt dat nieuwbouw voor een katholieke school een bijzonder zware dobber is. 30% of 40% moet gespaard worden door zuinig om te gaan met de werkingstoelagen en er de nodige spaarpot mee op te bouwen. Veel katholieke scholen, zoals in Kuurne, leggen dan ook een bouwfonds aan met uitgespaarde fondsen en tussenkomsten vaak door allerlei sponsoring vanuit oudercomités, schoolfeesten enz. 

Spaarzaamheid is troef, zeker ook in een tijd waarin er meer en meer van een school wordt verwacht. Maatregelen in zake veiligheid zijn een continue en vaak dure aangelegenheid. Nieuwe leermethoden en didactische ondersteuning vragen om de nodige financiële input. Zeker de wereld van de computer, de ICT zijn hierbij niet het goedkoopste. Ook de stijging van de energieprijzen mogen hierbij niet vergeten te worden. En ook niet alle personeel wordt door de overheid betaald. Het toezicht op de middagmaaltijden, het toezicht voor de voor- en naschoolse opvang, het poetsen is ten laste van het schoolbestuur.

Het schoolbestuur heeft vaak ook een bemiddelende rol. Bij spanningen tussen personeel onderling of tussen ouders en personeel is het vaak een delicate zoektocht om tot een goede oplossing of verzoening te komen. Hierbij is luisteren naar alle partijen noodzakelijk om problemen los van al te veel emoties te objectiveren. Niemand is volmaakt, noch het schoolbestuur, noch de directeur, noch de leerkracht… Soms kunnen ouders veeleisend zijn : op zich terecht maar er zijn grenzen. Wanneer die overschreden worden is het aan de ouders om al dan niet verder te kiezen voor de school. Als schoolbestuur proberen wij vaak discreet te bemiddelen want wat mensen toevertrouwen moet gerespecteerd worden. Dit maakt de communicatie naar buiten niet altijd gemakkelijk…

Het schoolbestuur heeft ook een verbindende rol. Overleg met de andere onderwijsnetten is zeker een meerwaarde en een verrijking. We kunnen altijd van elkaar leren. Er zijn ook de belangrijke inspraakorganen van het personeel, het overleg met de verantwoordelijken voor de veiligheid en de preventie-adviseur en niet in het minst met de gewaardeerde inbreng van de oudercomités. Ook het overleg met de diocesane diensten, de Guimardstraat als koepel van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, de begeleiders en de inspectie van de Vlaamse Overheid zijn versterkend om te werken aan de nodige onderwijskwaliteit.

Het schoolbestuur heeft vooral een bemoedigende rol. Het moet de nodige tijd nemen om directies en leerkrachten met woord en daad te waarderen voor hun inzet. Elke mens heeft af en toe een duwtje in de rug nodig. En waar het moeilijk loopt moet er geduld zijn om nieuwe kansen te geven. Trouwens, een school is geen midden waar men zomaar mensen kan aan de kant zetten. Zelfs bij blijvende moeilijkheden botst een schoolbestuur op de vaste benoeming die enkel kan verbroken worden voor zeer zwaarwichtige feiten die ook bij de Arbeidsrechtbank moeten kunnen aangetoond en bewezen worden.

Concreet hier in Kuurne : de katholieke basisscholen van Sint-Michiel (met Boomgaardstraat) en Sint-Pieter vallen onder een eigen bestuur waarvan ik zelf voorzitter ben. De katholieke school van Sint-Katharina valt onder het bestuur van de katholieke basisscholen Spes Nostra Heule. Beide besturen hebben wel onderling overleg in het Comité van Afgevaardigden van Schoolbesturen. En zelf ben ik ook lid van het ene schoolbestuur van de secundaire scholen van Spes Nostra Kuurne en Heule. Wij vergaderen minstens maandelijks met de Raad van Bestuur en tussendoor naar gelang de noden met een dagelijks bestuur of een beperkte afvaardiging. 

Het bestuur van onze scholen bestaat uit vrijwilligers die geen vergoedingen of ‘zitpenningen’ ontvangen voor hun inzet. Hoogstens is er vergoeding voor gemaakte onkosten en als ‘bemoediging’ een jaarlijks etentje… dat altijd gewaardeerd wordt.

Veel succes aan alle scholen in het nieuwe werkjaar !

 Filip Debruyne